منهول یا آدم رو عبارتند از راه‌های زیرزمینی برای دسترسی سریع‌تر به تاسیسات است. برای افزایش ایمنی عابرین پیاده و همچنین جلوگیری از افتادن اشیا داخل منهول از یک دریچه استفاده می‌کنند. دریچه منهول در انواع، ابعاد و اشکال مختلف عرضه می‌شود و هرکدام برای کاربرد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهندسین و کارفرماها باید قبل از استفاده، انواع دریچه‌ها و کاربرد آنها را بشناسند.
دریچه منهول وسیله‌ای مهم برای پوشاندن ورودی منهول است که در انواع، سایز، و ابعاد مختلفی تولید می‌شود. لازم است که نوع دریچه متناسب با محل نصب و کاربرد آن انتخاب شود. |
حتما به هنگام رفت‌وآمد در سطح کوچه و خیابان شهر، دریچه‌های بزرگ نصب شده روی زمین را دیده‌اید. زیر این دریچه‌های بزرگ منهول یا به عبارت دیگر آدمروها قرار گرفته‌اند. آدمروها شبکه‌هایی همانند لوله‌های بسیار بزرگ هستند که بخش‌های مختلف تاسیسات زیرزمینی را به هم متصل می‌کنند.
منهول‌ها دسترسی تکنسین‌ها، مهندسین و کارکنان به داخل کانال‌های زیرزمینی را امکان‌پذیر می‌کنند. با کمک این کانال‌ها و منهول، کنترل تاسیسات زیرزمینی آسان‌تر است و بحران به شکل کارآمدتر و سریع‌تری مدیریت می‌شود. به قاب و پوششی که روی منهول قرار می‌گیرد دریچه منهول یا دریچه آدم‌رو می‌گویند.
دریچه‌های منهول در کلاس‌ها و اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند و کاربرد هر کدام در هر قسمت از شهر می‌تواند متفاوت باشد. عوامل مختلفی بر کلاس و اندازه این نوع دریچه‌ها تاثیر می‌گذارد که نیاز شرکت کارفرما و محل نصب از مهم‌ترین این عوامل هستند. پوشش منهول می‌تواند در خیابان، اتوبان درون شهری و بین شهری، پیاده‌رو و اتوبان فرودگاهی نصب شود. همچنین چاپ لوگوی شرکت‌های مجری هم روی دریچه امکان‌پذیر است.
دریچه منهول را هم به‌صورت مربع و هم به صورت گرد تولید می‌کنند. سایزهای این نوع دریچه‌ها هم متفاوت است ولی اندازه‌های 60 سانتی‌متری و 80 سانتی‌متری کاربرد بیشتری دارند.
دریچه‌های منهول از متریال مختلفی تولید می‌شوند که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم:
ماده اصلی تولید کننده این نوع دریچه‌ها بتن است. برای چهارچوب دریچه از فلز و برای خود دریچه از بتن استفاده می‌کنند. دریچه‌های بتنی وزن بسیار سنگینی دارند. از طرفی هم مقاومتشان نسبت به ضربه کمتر است و به سرعت دچار شکستگی و ترک خوردگی می‌شوند.
حتی اگر ضربه‌ای هم به دریچه منهول بتنی وارد نشود، شرایط آب‌وهوایی به مرور زمان آن را دچار خوردگی، شکستگی و ترک می‌کند؛ بنابراین عمر این نوع دریچه‌ها هم کوتاه است.
چدن یک فلز مقاوم و سنگین است که برای ساخت انواع شیرآلات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دریچه‌های چدنی یکی از اصلی‌ترین انواع دریچه‌های آدم‌رو در بازار محسوب می‌شوند. دریچه منهول چدنی خود شامل انواع مختلفی همچون دریچه داکتیل، دریچه چدنی مالیبل، دریچه چدنی سفید، دریچه چدنی گرافیت فشرده و دریچه چدنی خاکستری است.
در مقایسه با بتن، دریچه چدنی مقاومت بالاتری دارد. ضمن اینکه به مرور زمان کیفیت و دوام خود را از دست نمی‌دهد. البته به دلیل گران شدن قیمت فلزات، استفاده از دریچه منهول از جنس چدن هم هزینه بالایی به همراه دارد. دریچه چدنی قابل بازیافت است و در نتیجه طعمه راحتی برای دزدان محسوب می‌شود.
کامپوزیت از جنس پلاستیک فشرده است و یکی از متریال‌های پرکاربرد برای تولید دریچه‌های آدم‌رو محسوب می‌شود. این نوع دریچه‌ها همگام با پیشرفت صنایع پلاستیک به بازار معرفی شدند. به دلیل ویژگی‌های مثبتی که دارند توانستند جای خود را در میان سایر مدل‌های دریچه‌ها باز کنند. مهم‌ترین مزیت دریچه کامپوزیت مقاومت و دوام بالا و وزن سبک است.
دریچه منهول کامپوزیتی از ترکیب رزین و سایر مواد شیمیایی ساخته می‌شود. از دیگر ویژگی‌های این نوع دریچه‌ها می‌توان به مقاومت شیمیایی بالا، مقاومت هیدرولیکی و مکانیکی بالا، امکان تولید در رنگبندی مختلف، مقاومت بالا در مقابل گازهای خورنده فاضلاب، عمر مفید بالا، مقاومت بالا در برابر شرایط آب‌وهوایی مختلف و عدم دزدیده شدن اشاره کرد.
دریچه‌های نانوکامپوزیت جدیدترین انواع دریچه آدم‌رو موجود در بازار هستند. ظاهر دریچه‌های نانوکامپوزیت شبیه به دریچه‌های بتنی است، با این حال از نظر کاربرد تفاوت بسیار زیادی با هم دارند. علاوه‌بر ویژگی‌هایی که در بخش دریچه منهول کامپوزیت به آنها اشاره شد، دریچه نانوکامپوزیت یژگی‌های منحصربه‌فرد دیگری هم دارد. از جمله این ویژگی‌های خاص می‌توان به مقاومت بالا به ضربه، مقاومت در برابر اشعه فرابنفش، داشتن ویژگی چکش‌خواری بالا، ضخامت و وزن کم، مقاومت به آتش، اشتعال و حرارت، تحمل وزن زیاد و مواردی از این قبیل اشاره کرد.
دریچه پلیاتیلن هم یک مدل دریچه آدم‌رو از جنس پلاستیک محسوب می‌شود. اما مقاومت این نوع پلاستیک نسبت به سایر مدل‌ها کمتر است. از این نوع دریچه‌ها بیشتر به‌عنوان یک درپوش برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی به درون منهول استفاده می‌کنند.
از آنجا که دریچه‌های پلیاتیلن تحمل فشار پایینی دارند نمی‌توان از آنها در مکان‌های پرتردد استفاده کرد. بیشتر از دریچه‌های پلیاتیلن برای پوشاندن فاضلاب‌های خانگی استفاده می‌کنند.
پوشش منهول در مکان‌های مختلفی به کار گرفته می‌شود. علاوه بر ایجاد ایمنی به هنگام تردد، این نوع پوشش‌ها باعث زیباسازی خیابان‌ها و باغ‌ها می‌شوند. دریچه منهول را در 6 کلاس مختلف تولید می‌کنند که از A15 تا F900 متغیر است.
به طور کلی، پوشش منهول یکی از پراستفاده‌ترین وسیله‌ها در سیستم‌های شهری و شهرداری‌ها است. از جمله کاربردهای مهم این نوع دریچه می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
کابل کشی زیرزمینی مخابرات
کانال‌های بازرسی فاضلاب شهری و صنعتی
کابل کشی زیرزمینی تاسیسات برق
تاسیسات صنایع آب، گاز و نفت
پوشش حوضچه
پوشش آتش‌نشانی
دریچه بازدید سپتیک تانک
زیباسازی شهر
پوشش کنتور
جمع‌بندی
دریچه منهول پوششی امن برای تاسیسات یرزمینی به شمار می‌رود. منهول می‌تواند در هر جایی باشد؛ بنابراین قرار دادن یک پوشش مناسب روی آن برای جلوگیری از افتادن افراد یا اشیا ضروری است. این نوع دریچه‌ها از متریال مختلفی اعم از چدنی، کامپوزیت، نانوکامپوزیت، پلیاتیلن و بتن اخته می‌شوند. هر کدام از مدل‌های دریچه‌ها برای کاربرد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای همین لازم است قبل از خرید، یک مشاوره تخصصی در رابطه با محل نصب دریچه و کاربرد آن انجام شود.
